пятница, 24 февраля 2012 г.

ԹԱՏՐՈՆ ԿԱՄ ԹՇՎԱՌՆԵՐ


Հեգ  մարդկության  մեկ  ոստը  գոս`                                                                                                                                                                Հայրենիք  մը  ունիմ  թշվառ
Չէի  կարող  չանդրադառնալ  մեր  ազգին` հայությանը: Միգուցե  ես  դեռ  խակ  եմ,  “փոքր“  մարդ  եմ, որ  կարողանամ  նույնչափ  պատկերավոր  ցույց  տալ  հայության, մեր  հասարակության  ներկա, այժմյան  վիճակը, ինչպես  ժամանակին  ողբացել  են  Խորենացին, Պարոնյանը, Չարենցը, Շիրազը  և  այլոք: Կարդալով  հայ  մեծերի  ստեղծագործություննրը`  մի  միտք  էր  հղանում  ու  հանգիստ  չէր  տալիս: Մտածում  էի, թե  ինչու  են  այս  մարդկանց, այս  հանճարների  ստեղծագործական  արվեստում  մեծ  տեղ  զբաղեցնում  հայրենասիրական, երբեմն  էլ  հայրենիքից  հիասթափված  տողեր: Կարծում  էի, որ  չարժե  այդքան  խոսել, ողբալ, լալ, ցավել  հայրենիքի  համար: Բացում  էի  հերթական  գրողի  գիրքն  ու  բախվում  կրկին  նույն, ծամծմված  թեմայի  հետ` հայրենիք: Ինձ  թվում  էր, որ  հենց  այդ  պատճառով  երիտասարդությունը  չի  կարդում  հայ  գրողներին, չնայած  նրան, որ  բացի  հայրենասիրական  թեմաներից  կան  նաև  ավելի  հետաքրքիր, հուզառատ, ինչու  չէ  ռոմանտիկ, միստիկ, անգին  ստեղծագործություններ: Շատերը  երես  են  թեքել  հայ գրականությունից  ու  առավել  մեծ  հաճույքով  կարդում  են  արտասահմանյան  գրողների: Ես  ինքս  էլ  ավելի  շատ  հակված  եմ  երկրորդ  տարբերակին, բայց  այսօր  հայ  գրողների  ստեղծագործությունների  էջերը, անթիվ  նմուշները` նվիրված  հայրենիքին, թշվառ  հայրենիքին, ինձ  դատարկ  չթվացին: “Դատարկ”  բառի  համար  կանխավ  ներողություն  եմ  հայցում. ես  իհարկե  հարգում  ու  ընդունում  եմ  մեր  գրողներին, բայց  այնուամենայնիվ  կարծում  եմ, որ  այդ  տիպի  ստեղծագործությունները  արդի  են  եղել  ու  ավելի  շատ  գնահատվել  այն  ժամանակներում  ապրող  մարդկանց  կողմից: Դրանք  մեզ  համար  զուտ  սեփական  պատմության  հետ  առնչվելու  աղբյուրներ  են: Նշեմ` հերոսական  անցյալի… Հայոց  հերոսական  անցյալն  ու  թշվառ  ներկան:                                                      
Ինչևէ, այսօր  հասկացա, որ  այն, ինչ  գրել  են  հնում, խորթ  չէ  մեր  օրերին: Եկեք  զուգահեռներ  անցկացնենք: Հենց  մեկը  Խորենացին, երբ  նշում  է. “ Վարդապետները` տխմար  ու  ինքնահավան, իրենք  իրենցից  պատվի  արժանացած  և  ոչ  թե  Աստծուց  կոչված, արծաթով  ընտրված  և  ոչ  թե  Սուրբ  Հոգով: Զինվորները` անարի, պարծենկոտ, զենք  ատող, ծույլ, ցանկասեր, թուլամորթ, կողոպտիչ, գինեմոլ, ավազակաբարո”: Այ  սա  հակասություն  էր. այժմ  բազմաթիվ  զինվորներ  գնում  ու  առանց  պատերազմի  թափում  են  իրենց  արյունը (զոհվում  տարբեր  ճանապարհներով): “ Իշխանները` ապստամբ, գողերին  գողակից, կաշառակեր, կծծի, ագահ, հափշտակող, աշխարհ  ավերող, ցանկասեր… Դատավորները` տմարդի, ստախոս, խաբեբա, կաշառակեր, իրավունքը  չպաշտպանող, անկայուն, կամայական: Եվ  առհասարակ  սերն  ու  ամոթը` ամենքից  վերացած”: Դե  այս  ամբողջ  ածականների  շարքից  հանեք  մեկը, մեկը, որ  չկա, արմատախիլ  է  եղել, գոյություն  չունի  մեր  կյանքում: Հասկացեք, թե  ով  կարող  է  այժմ  լինել  այդ  “վարդապետ”  բառի  տակ: Մնացածի  մասին  մեկնաբանելն  անիմաստ  է: Պարզվում  է  հայ  ժողովուրդը   հազարամյակների, դարերի  ընթացքում  անգամ  չի  փոխվել:  Միակ  բանը, որ  ճիշտ  և  ճիշտ  ժառանգել  ենք  վերը  նշված  հատկանիշներն  են: Տմարդը  մնացել  է  տմարդ, ազնիվն  էլ`ազնիվ  ու  խեղճ:                                                                                        
Այս  ամենը  թատրոն  է, իսկ  մենք` հայերս, թշվառ  եղել  ենք, թշվառ  ենք  ու  երևի  այսպես  էլ  կմնանք: Մեզ  անգամ  չեն  արժանացնում  ներկայացման  հուշարարի  պաշտոնի: Ո՞վ  ենք  մենք, ի՞նչ  դեր  ունենք  աշխարհում. մանր  մարդիկ:                                                                                        
Ո՞ւր  ենք  հասել, ի՞նչ  ենք  անում: Մեր  իրական  կյանքում  ասպարեզ  չունեն  սերը, գեղեցիկը  և  աղոթքը: Սերն  այն  ժամանակ  տարերային  էր, զգացմունքը` մաքուր  ու  ինքնաբուխ: Այժմ  մեր  սերն  աղարտվել  է, եղծվել,  զգացմունքը  վերածվել  է  տառապանքի: Ի՞նչը  կարող  եմ  հիմա  ես  դրվատել: Մեր  ժողովուրդն  ունի  տարաբախտ  պատմություն, չնայած  իր  հերասական  անցյալին, այն  ժամանակներին, երբ  Մեծ Հայքի  ոտքի  տակ  էին  ճզմվում  այժմյան  հզոր  “հրեշները”: Միգուցե  մենք  այ  սրանով  ենք  հպարտանում, որ  հա՛յ  ենք: Մեզանից  աշխարհն  “ազնվության  վկայական”  է  պահանջում, որ  ընդունի, հավատա  մեզ: Բայց  ավաղ,  հայոց  անունը  վաղուց  արդեն  պղծվել, աղճատվել  ու  խեղաթյուրվել  է:                                                                       
Ինչպես  ասում  էր  Դուրյանը. “ Չի  կարող  միաբան  լինել  մի  ժողովուրդ, որի  վերնախավը  բարոյազուրկ  է, քանի  որ  ժողովրդի ուժը  նրա  միաբանության  մեջ  է”: Բայց  չկա, ու՞ր  է  այդ  միաբանությունը: Վերնախավի  համար  ներքևում  գտնվողները  ծաղր  ու  ծանակի  արժանացած  “մեծապատիվ  մուրացկաններ”  են, որ  չունեն  աստիճան, բարձրանալու  տեղ: Վերևում`բարձրակետում    ինչ-որ  մեկը  տրորում  է  խղճուկի  արյունոտված  ձեռքը:                                                                                       
Մենք  նույնն ենք, նույնները, որ  ապրում  էին  նման  տողեր  գրող  մեծերի  շրջանում: Մեծերը  անշնչացան` հույս  ունենալով, որ  գալիքը  պայծառ  է  լինելու: Ցավոք, մենք  դեռ  չենք  կարողանում  արդարացնել  նրանց  հույսերը:                                                                                                      
Երկի՛ր  է, Հայաստան  երկիր: Բայց  մեր  երկրում  ի՞նչ  է  “թագը”… Արցունքներով  շողացող  մի  պսակ  գեղեցիկ… Ի՞նչ  է  աթոռը, ժողովրդի  արյամբ  կարմրած  փառքի  նստատեղ… Ի՞նչ  է  մեր  կառավարությունը… Տեղ, ուր  մարդիկ  շղթա  ու  տապար  են  կռում  իրենց  նմաններին  հարվածելու  համար: Ի՞նչ  է  “թագավորը”, թագ  կրող  չոր  գանգ, որ  մթի  մեջ  է  հարվածում: Հայաստանը  զգում  է  հարվածն  ու  ճչում: Հենց  Դուրյանի  շուրթերով  խոսելով  եմ  ապացուցում, որ  Հայաստանը  օրեցօր  մաշվում  է, հյուծվում, դառնում  քրքրված  ձորձ: Մենք  էլ  ձորձի  վրա  ուրիշի  պատվերով  վազվզում  ենք  մանր  մրջյունների  պես:                                                         
Ողբում  եմ  քեզ, Հայոց  աշխարհ, ողբում  եմ  քեզ, բոլոր  հյուսիսային  ազգերի  մեջ վեհագույնդ…”:



Комментариев нет:

Отправить комментарий